5 cách đặt câu hỏi tốt hơn
Đặt câu hỏi thế nào để mình học được nhiều nhất từ người đối diện?
Đặt câu hỏi thế nào để cuộc trò chuyện không đi vào hồi kết, đặc biệt khi là người hướng nội ngại chia sẻ?
Và là một phóng viên, đặt câu hỏi thế nào để khai thác được nhiều nhất từ nhân vật khi phỏng vấn?
Đây đều là những câu hỏi mình luôn trăn trở và muốn làm tốt hơn.
Biết điểm yếu của mình trong kỹ năng giao tiếp, mình đã tham gia bốn, năm khóa học mở trên EdX, Coursera về Networking, về nghệ thuật kể chuyện, đã đọc và nghiên cứu hai trang đầu các bài viết trên Google về chủ đề này, và mình cũng đã luyện tập kỹ năng phỏng vấn qua hơn chục phóng sự trong sự nghiệp làm truyền hình. Đây là những bài học về kỹ năng đặt câu hỏi mình muốn chia sẻ với bạn.
Ảnh đặt gạch bài viết chờ edit tại cơ quan
Các dạng câu nên hỏi
Câu hỏi đóng
Câu hỏi đóng là loại câu hỏi chỉ đòi hỏi câu trả lời ngắn gọn và cụ thể, thường là câu trả lời “có” hoặc “không”.
Ví dụ: “Bạn có đi học hôm nay không?” hoặc “Bạn có thích ăn pizza không?”.
Mình sẽ dùng câu hỏi đóng trong trường hợp cần thông tin cơ bản hoặc xác nhận thông tin, tránh việc mặc định suy nghĩ của mình là đúng và áp đặt nó lên người được hỏi.
Ví dụ, khi làm phóng sự về tình hình giá cả tại Việt Nam trong năm vừa qua, mình sẽ xác nhận lại với người phỏng vấn trong câu hỏi đầu tiên rằng họ có nhận thấy xu hướng tăng/giảm giá hay không.
2. Câu hỏi mở
Thay vì hỏi "Có" hoặc "Không", mình sẽ ưu tiên sử dụng câu hỏi mở để khuyến khích người đối diện cung cấp thêm thông tin hoặc quan điểm. Dựa trên phản hồi từ câu hỏi ban đầu, mình sẽ tiếp tục đặt các câu hỏi sâu hơn hoặc điều chỉnh hướng đi của cuộc đối thoại.
Câu trả lời cho câu hỏi mở có thể mở ra nhiều gợi ý mới cho cuộc trò chuyện.
Ví dụ thay vì hỏi "Bạn có thích công việc của mình không?"
Hãy hỏi: “Điều gì trong công việc của bạn khiến bạn thấy hài lòng nhất?”
3. Câu hỏi thăm dò
Giống như một cái phễu, bạn có thể đặt các câu hỏi đi từ chủ đề rộng tới hẹp, từ chung chung tới chi tiết. Mỗi câu hỏi sau đều đèo sâu hơn câu hỏi trước.
Ví dụ: Bạn đang làm gì nhỉ?
Cụ thể hàng ngày bạn làm những công việc gì?
Phần việc nào bạn thích làm gì? Bạn giỏi nhất làm việc gì?
4. Câu hỏi giả thuyết
“Nếu ngày mai phải lên hoang đảo và không biết ngày trở về, bạn mang theo cuốn sách nào?”
Đây là câu hỏi giả thuyết nổi tiếng trong podcast Have a sip chắc bạn đã từng nghe qua.
Loại câu hỏi này giúp mình hiểu hơn về tư duy của người đối diện thông qua cách họ xử lý vấn đề.
Trong câu hỏi trên, mình có thể biết họ là một người thực tế nếu họ mang các cuốn sách sinh tồn, một người chú trọng suy nghĩ bản thân nếu mang một cuốn sổ đi viết. Mình có thể biết thể loại sách họ thích đọc, một phần tích cách của họ qua cách tưởng tượng ngày sinh sống trên đảo.
5. Câu hỏi lặp lại
Có một kỹ năng mình học được khi đi phỏng vấn, đó chính là hãy hãy 5 câu hỏi khác nhau về cùng một chủ đề.
Trong nhiều trường hợp, có thể nhân vật không muốn trả lời câu hỏi hoặc họ trả lời không đúng ý do không hiểu câu hỏi. Bằng cách thay đổi cách hỏi, mình có thể khai thác được thông tin từ nhiều góc độ và một phần hiểu sâu hơn về vấn đề đó.
Ví dụ, nếu muốn hỏi tìm hiểu lý do cụ thể vì sao khách du lịch lựa chọn Việt Nam làm điểm đến, mình có những câu hỏi như sau:
Vì sao bạn lựa chọn đi du lịch Việt Nam?
Điều gì ở Việt Nam lôi cuốn bạn đến trải nghiệm?
—-
#WOTN #Vietdeuvahay #Week
Bài viết thuộc thử thách Viết Đều và Hay của Writing On The Net Alumni.